30 Temmuz 2009 Perşembe

HAYALİ METİN ÖZLEN UZMAN TV'nin SORULARINI YANITLADI

KARAGÖZ ve HACİVAT kimdir?Gerçekten yaşadılar mı?Padişah neden onlardan kurtulmak istedi?

28 Temmuz 2009 Salı

Karagöz Ustası Hayali Metin ÖZLEN Üstün Hizmet Madalyası ile taltif edildi


MİLLETLERARASI KUKLA VE GÖLGE OYUNU BİRLİĞİ
( UNIMA) TÜRKİYE MİLLİ MERKEZİ SAYIN METİN ÖZLEN MERKEZİMİZİN 03.11.2008 TARİH VE 169 SAYILI YÖNETİM KURULU KARARI İLE TÜRK GÖLGE OYUNU KARAGÖZ SANATINA 50 YILI AŞKIN SÜREDİR YAPTIĞI HİZMETLERİNE GÖRE
ÜSTÜN HİZMET MADALYASI ÖDÜLÜ İLE TALTİF EDİLMİŞTİR.
MEVLUT ÖZHAN BAŞKAN- 29.12.2008

27 Temmuz 2009 Pazartesi

Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü'ne TEŞEKKÜR




Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü tarafından organize edilen ULUSLARARASI SEMPOZYUM ve etkinlikler dizisi içinde , Ferhat ile Şirin adlı Karagöz oyunumu Pera Müzesinde , çoğunluğu dost ülkelerin yabancı konuklarından oluşan ve yerli konukların da bulunduğu topluluğa sundum.

Başta Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü'nün çok değerli müdürü sayın Prof. Dr. Pierre Chuvin ve yardımcısı Sayın Pınar Dost’a ve de orada çalışan tüm personele en içten teşekkürlerimi bildirmek isterim.

Ayrıca hayatım boyunca bana her konuda destek veren eşim Mahmure Özlen’e , gösterinin sahne arkası ve önünden çekimini gerçekleştiren oğullarım Murat ve Fatih’e ve de yardımcım Emin Şenyer’e çok teşekkür ederim.

Başka etkinliklerde buluşmak üzere hoşça kalın.

Hayali Saf Deri Metin Özlen

Basında ilgili haberler :

Pera Müzesi’nde “Uluslararası Sempozyum”
26.05.2006 İSTANBUL

SIRKETHABERLERI.COM - Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera
Müzesi, ‘Uluslararası Kolokyum/IFEA-Fransız Anadolu
Araştırmaları Enstitüsü’ 25Mayıs 2006’da Hotel Pera
Palas’ta başlayan kolokyum, 26-27 Mayıs tarihlerinde
Pera Müzesi’nde devam edecek.

Arkeologları, edebiyatçıları, tarihçileri ve
sosyologları biraraya getiren ve bunları tarihsel bir
devamlılık içinde ele alarak klasik tiyatroya oranla
daha az değerli oyunların yeniden önem kazanmalarını
amaçlayan kolokyuma Arlecchino'nun en usta İtalyan
yorumcularından Ferrucio Soleri'nin bir temsili, Karagöz
müziği konseri ve Karagöz ustası Metin Özlen'in bir
gösterisi eşlik edecek.

Pierre Chuvin (Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü
Müdürü) ve Sophie Basch (Institut Universitaire de
France üyesi ve Poitiers Üniversitesi Profesörü)
tarafından Pera Müzesi, İtalyan Kültür Merkezi ve
İspanyol Kültür Merkezinin katkılarıyla düzenlenen ve 25
Mayıs 2006 tarihinde Hotel Pera Palas'ta başlayan
kolokyum, 26-27 Mayıs tarihlerinde Pera Müzesi'nde devam
edecek.

Tarih: 26 - 27 Mayıs 2006
Yer: Pera Müzesi, Meşrutiyet Caddesi No: 141 – Taksim

Ramazan Karagöz ve Karagiozis




Ramazan ayı denince eskiden en önemli eğlence Karagözdü.Bunu eskilerin ağzından defalarca duydum.Zaten bu Karagöz’e ilgim ve aşırı sevgim onu meslek olarak da benimsememe hayatımı uğruna feda edercesine senelerdir çaba sarfetmeme neden oldu.Yalnız manen tatmin olmak insanı bir süre sonra mutlu etmiyor.Acımasız hayat koşulları kişiyi karamsar yapıyor.

Bundan bir kaç yıl önce Bursa da festival için çeşitli ülke sanatçılarıyla beraberdik.İçlerinde bize en yakın Yunanistanlı sanatçılardı.Kendilerinin stilleri tamamen farklı olan Karagiozisleri herkesçe malumdur.Bazıları Yunanlılar Karagöz’ü bizden çaldı diyorlar.Halbuki biz kendi değerlerimizi bile bile başkalarına bırakıyoruz.Bugün Karagöz hızla acı sona yaklaşıyor.Nedeni ilgisizlik ve maddi olanakların esirgenmesi.Yunanlı meslektaşım bize sordu.Senede kaç gösteri yapıyorsunuz?İlgi nasıl?Maddi tatmin var mı?Tabi kol kırılır yen içinde kalır.Laf karıştırdım ve başka konulara daldık.Fakat gerçekler çok acı.Onların ve bizim koşullarımız çok farklı.Senede 10-11 ay devamlı gösterileri var.Maddi kazançları çok çok iyi.Oyun başına aldığı ücret süper.Ayrıca bu sanatçı ve diğerlerinin yazlık ve kışlık evleri var.Ayrıca hepsi iyi bir arabaya sahip.Onlarla bizim aramızdaki farklar apaçık ortada.

Biz de sanatçı hayattayken kıymeti bilinmez ve de ne zorluklar çekiyor kimseyi ilgilendirmez.Son senelerde Karagöz’e ilgi varsa da işin ehli olmayan kişiler ortaya çıkıp sanatı daha da hızla yıprıyorlar.Türkiye UNIMA milli merkezi acele olarak bakanlıklar arası çalışmalarla gerçek sanatı ve birkaç iyi sanatçıyı destekleyerek yurt içinde ve dışında erozyona uğrayan bu geleneksel sanatı komadan çıkarmayı başarmalıdır.

Belki çeşitli kurumlar,bankalar ,değerli sanatsever iş adamlarımız gerek sanata,gerekse resim sanatının önemli bir dalı olan Karagöz tasvirlerine sahip çıkarak bundan sonrada bu sanatı yürütmek isteyen yetenekli gençlerimizin yetişmesine ülkemiz yararına destek olurlar.

Böylece komşumuz sanatçıları bize gıpta ederler.Bir gün bilmeden konuşanların dediği gibi KARAGİOZİS’İ KARAGÖZ diye gerçekten kendileri sahiplenmez.

Her ne kadar kusur ettikse affola, mübarek Ramazan ayı şimdiden güzel ülkemize hayırlı ola.
Hayali Saf Deri Metin ÖZLEN

e-mail 1: metinozlen@gmail.com

Tel: 0 216 372 54 20 Faks:0 216 372 54 03

22 Temmuz 2009 Çarşamba

Karagöz Afişi-El çizimi



1981 yılında Atatürk’ün doğumunun 100.yılı kutlamaları çerçevesinde Amerika ve İngiltere’de çeşitli etkinliklere katılmak ve Karagöz’ü tanıtıcı faaliyetlerde bulunmak için görevlendirildim.

Sergilediğim Karagöz tasvirleri ve diğer dokümanlara ek olarak gölge oyunumuzun tasavvufi çehresini aksettiren bir tanıtım afişine gerek duydum.

Eşim Mahmure Özlen ile birlikte tasarladığımız bu afişte Hayal Perdesi fani dünyayı,tasvirler insanları canlandırıyor.Ruh teslim olduğu zaman beden karanlığa gömülüyor.Doğum,yaşam,ölüm.Dünya bir han,insanlar gelip geçen yolcular.

Kısaca tasavvufianlayışı ifade etmeye çalışılıyor.

Kar-i kadim oyunlar ilk kez arşivlendi.

"İBRET PERDESİNDE YAKTIK IŞIĞI"
İlk defa, Uluslararası Kukla ve Gölge Oyunu Birliği (UNIMA), Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ortak bir projede gelecek kuşaklara kalabilmesi için, Karagöz’ün klasik oyunlarını Karagöz ustası Hayali Safderi Metin Özlen’in yorumuyla görüntüleyerek arşivledi.
Sanatçının biyografisinin de yer aldığı projede yer alan klasik oyunlar, Ferhat ile Şirin, Karagöz’ün Ağalığı, Balıkçılar, Mandıra Sefası, Karagöz’ ün Bekçiliği, Karagöz’ün Pehlivanlığı Mal Çıkarma’dır. Bu oyunlarda yer alan tasvirlerin tümü Hayali Safderi Metin Özlen tarafından yapılmıştır.
Hazırlanan filmler UNIMA ve Kültür ve Turizm bakanlığının arşivinde yer alacaktır. Ayrıca ek kaynak sağlandığı takdirde, bu eşsiz eser DVD olarakta piyasaya sunulabilecektir.

Bundan ayrı olarak TURKISH CULTURAL FOUNDATION Hayali Safderi Metin Özlen ile anlaşarak, Türk kültürüne hizmet için 20 adet Kar-i Kadim Karagöz faslını, aslına uygun olarak stüdyoda canlı müzik ilavesiyle birlikte filme almıştır. Hayali Safderi Metin Özlen oyunların senaryolarını ve onlara uygun müziklerini, uzun çalışmalar neticesi titizlikle hazırlayarak meydana getirmiştir.

Hassas bir ekip çalışması ile sözde değil, mükemmel bir Karagöz oyunları dizisi oluşturulmuştur. Bu Kar-i Kadim fasıllarının mühim bir kısmı Cumhuriyet devrinde ilk defa Metin Özlen tarafından icra edilerek, gelecek nesillere intikali gerçekleşmiştir. Bu çok değerli hizmetin var olmasına vesile olan TURKISH CULTURAL FOUNDATION’ın sayın başkanına, onun mesai arkadaşlarına ve emeği geçen herkese, en içten teşekkürlerimi sunarım.
Vakıf için çekilen oyunlar Kar-i Kadim oyunların isimleri şunlardır:
1-BALIKÇILAR
2-ÇİFTE CAZULAR
3-FERHAT İLE ŞİRİN
4-KARAGÖZ’ÜN AĞALIĞI
5-KANLI KAVAK
6-LEYLA İLE MECNUN
7-KARAGÖZ’ÜN PEHLİVANLIĞI
8-KARAGÖZ’ÜN YAZICILIĞI
9- MANDIRA SEFASI
10- TAHİR İLE ZÜHRE
11-YALOVA SEFASI
12-SALINCAK
13-KÜTAHYALI’NIN ÇEŞMESİ
14-KUYUDAN MAL ÇIKARMA
15-KAYIK
16-TIMARHANE
17-KANLI NİGAR
18-KARAGÖZ’ÜN BEKÇİLİĞİ
19-KARAGÖZ’ÜN ÂŞIKLIĞI
20-KARAGÖZ’ÜN ÇOBANLIĞI

Hayali SafDeri Metin ÖZLEN
e-mail 1: metinozlen@gmail.com
Kaynak:www.karagozhacivat.com

Tel: 0 216 372 54 20 Faks:0 216 372 54 03

TASVİR YAPIMI


İnsan,hayvan,eşya resimlerinin deri veya kartona çizilerek,işlenip hazırlanması sonucu ortaya çıkan şeffaf figürlere tasvir denir.Bu şeffaf figürlerin arkadan ışıklandırılmış olan hayal perdesinde oynatılmasına ise tasvir etme denir. En iyi tasvir deve derisinden imal edilir.Dana,sığır,inek,keçi,oğlak,at,eşek,ceylan derisi de kullanılır.Karagöz tasvirleri,özel olarak hazırlanmış,bıçak izi taşımayan temiz deri kullanılarak yapılır.Derinin izlisi,küflü ve mantarlı olanı makbul değildir. Tasvir, ıhlamur bir kütük üzerinde,kalıba göre nevrekan adı verilen keskin bir bıçakla işlenir. Çeşitli zımbalar yardımıyla çiçek ve diğer motifler ilave edilerek hazırlanır.Göstermelik olarak hazırlanan tasvirlerin boyları 45 cm ile 70 cm,diğerlerinin ise 32 cm ile 35 cm arasında değişir.Klasik tasvirlerin oymaları azdır.Kari-kadim bozulmaz. Metin Özlen kendi stili olan tasvirleri,klasik nevrekan ve elektrikli nevrekan kullanarak meydana getirir. Kendine ve eski ustalara ait çok sayıda tasvir modeline sahiptir.Kendisi, geçmişte yaşamış büyük ustaların tasvirlerini tasnif edecek kadar uzmanlaşmıştır.Tasvirleri kiriş,kursak veya mumlu iple eklem yerlerinden birleştirir. Sanatçı kök boya adı verilen boyalar kullanır.Kök boya birtakım renk veren meyvelerden,bitkilerden veya köklerinden kaynatılarak elde edilir.Tabi bir boyama şeklidir.Bu boyalar kullanıldıkları yere göre farklı uygulama gerektirir.Deriyi boyamak çok zordur.Büyük emek ister.Derileri yapan tabaklar ,çeşitli kimyasal ilaçlar ile deriyi ham durumdan kurtararak hazır hale getirirler.Derinin temiz veya kirli oluşu, boyamayı olumlu ya da olumsuz çok etkiler. Sanatçı bugün sahip olduğu boyama tekniğine uzun yıllar emek vererek,kendine has yöntemler ve formüller geliştirerek ulaşmıştır.Tasvirlerdeki doğal ve farklı renk tonları uzman kişiler tarafından hemen fark edildiği gibi uzman olmayanlar tarafından da büyük beğeni ve hayranlık toplamaktadır. Soğan kabuğu,cehri,ciğer otu,safran,tütün,katır tırnağı gibi bitkilerden sarı tonlar;Hindistan kırmızı(Kırmız böceği).Alizarin,nar meyvesi,kırmızı lahana,dut,böğürtlen,kuş üzümü,sumakdan vs....kırmızı ve pembe tonlar,çivit otu,göztaşı,mor kök boyası,bakkam ağacı...gibi mor ve mavi tonlar,soba ve kandil isi,zaç yağ,maskara kalemi,mor,arap zamkı,ceviz kabuğu vb...siyah ve kahverengi elde edilir. Karagöz tasviri sıcak kök boya ile kat kat boyanır.Sonra cilalanır.En son kontur hatları belirginleştirilir. Tasvirlerde en çok kırmızı makbuldür.Sonra kiraz kahvesi ,limon küfü yeşili ve kirli yeşil ve Türk mavisi makbuldür. Çini mürekkebi ve ekolinle boyanmış tasvirler aslına uygun olmadığından makbul sayılmaz ve asla müzelik değere layık değildir.Plastik tasvirlerde ancak oynatmak için yararlı olup,kıymeti yoktur.Koleksiyon sayılıp antika değer kazanabilmesi için klasik stilde,kök boya ile hazırlanmış olmalıdır.

Hayali Saf Deri Metin ÖZLEN

Tel: 0 216 372 54 20 Faks:0 216 372 54 03

ALBÜM

KARAGÖZ OYUNLARI HAKKINDA

Hayali Metin Özlen Karagöz oyunlarını altı grupta toplamıştır.
1- Huzur Karagöz’ü :Padişahın huzurunda ipekten bir perde üzerinde,12 cm ile 20 cm boylarında tasvirler ile oynatılır.Hayali padişahı ve ileri gelen devlet adamlarını taşlama yaparak nazikçe uyarırdı.
2- Zenneler için Karagöz :Osmanlı döneminde haremlik selamlık olduğundan hanımlar sarayda ve konaklarda hayal sanatçısını kafes arkasından izlerlerdi.Oyunlar özenle seçilir ve romantik olmasına özen gösterilirdi.Tahir ile Zühre,Ferhat ile Şirin gibi.
3-Halka açık yerlerde veya kahvehane,çadır gibi yerlerde oynatılan Karagöz:Buralarda anonim olarak her türlü oyun oynatılırdı.Tımarhane,Mandıra,Sakallı Gelin,Meyhane.
4- Çocuklar için Karagöz:Çocuklar için özel Karagöz oyunları olmadığından eğitici ve eğlendirici yanı ağır basan oyunlar seçilirdi.Salıncak,Kanlı Kavak,Cazular gibi.
5-Tasavvuf ehline medrese ve dergahlarda oynatılan Karagöz:Bazı büyük alimler ve şeyhler,büyük musiki üstatları da Karagöz’e ilgi göstermiş olup,bugün var olmasını sağlamışlardır.Karagöz’ün beyaz perdesi fani dünyayı,ışık ruhu,tasvirler ise ölümlü fanileri yani insanları temsil etmektedir.‘Söndü sema zilli gaip oldu tasvir perdede’sözü açıkça bu ilgiyi bize aksettirmektedir.
6-Toramanlı Karagöz:Bugünün pornosuna eş değerde olan bu tarz Karagöz oyunları ,gizli olarak bazı sanatçılar tarafından bilhassa yabancı misyona ve meraklı olan hatırı sayılır yabancılara oynatılırdı.

  • Osmanlı Dönemi’nde Karagöz oynatan sanatçılar ikiye ayrılırdı:
1- Saray Hayalileri:Saray ve konaklarda oynatan sanatçılar.Bunlar son derece iyi yetişmiş sanatçılardı.Tasvirlerini kendileri yapar,oyun yazarlardı.Diğer yandan musiki bilgileri geniş olan,iyi taklit yeteneğine sahip,el becerileride gelişmiş kişilerdi.Nazif Bey,Memduh Bey,Katip Salih,Serçe Mehmet,Arap Ömer vb.
2- Köşebaşı oyuncuları: Kahve çadır ve meydanlarda oynatan sanatçılar.Bunların içinde iyi yetişmiş sanatçılar olup,zamanla sanatını ilerletip yetişenler iyi yerlere gelmişlerdir.Ustalık çıraklık ilişkisi içinde sanatlarını icra ederlerdi.İleride Osmanlı da Karagöz teşkilatının inceliklerini anlatacağız.Bu hayaliler,kulaktan dolma birkaç oyun ezberlerler ve kapasiteleri yeterli olmadığından hepsi aynı seviyeye gelemezdi.
Hayali Saf Deri Metin ÖZLEN
e-mail : metinozlen@gmail.com
Kaynak: www.karagozhacivat.com
Tel: 0 216 372 54 20 Faks:0 216 372 54 03