22 Temmuz 2009 Çarşamba

KARAGÖZ OYUNLARI HAKKINDA

Hayali Metin Özlen Karagöz oyunlarını altı grupta toplamıştır.
1- Huzur Karagöz’ü :Padişahın huzurunda ipekten bir perde üzerinde,12 cm ile 20 cm boylarında tasvirler ile oynatılır.Hayali padişahı ve ileri gelen devlet adamlarını taşlama yaparak nazikçe uyarırdı.
2- Zenneler için Karagöz :Osmanlı döneminde haremlik selamlık olduğundan hanımlar sarayda ve konaklarda hayal sanatçısını kafes arkasından izlerlerdi.Oyunlar özenle seçilir ve romantik olmasına özen gösterilirdi.Tahir ile Zühre,Ferhat ile Şirin gibi.
3-Halka açık yerlerde veya kahvehane,çadır gibi yerlerde oynatılan Karagöz:Buralarda anonim olarak her türlü oyun oynatılırdı.Tımarhane,Mandıra,Sakallı Gelin,Meyhane.
4- Çocuklar için Karagöz:Çocuklar için özel Karagöz oyunları olmadığından eğitici ve eğlendirici yanı ağır basan oyunlar seçilirdi.Salıncak,Kanlı Kavak,Cazular gibi.
5-Tasavvuf ehline medrese ve dergahlarda oynatılan Karagöz:Bazı büyük alimler ve şeyhler,büyük musiki üstatları da Karagöz’e ilgi göstermiş olup,bugün var olmasını sağlamışlardır.Karagöz’ün beyaz perdesi fani dünyayı,ışık ruhu,tasvirler ise ölümlü fanileri yani insanları temsil etmektedir.‘Söndü sema zilli gaip oldu tasvir perdede’sözü açıkça bu ilgiyi bize aksettirmektedir.
6-Toramanlı Karagöz:Bugünün pornosuna eş değerde olan bu tarz Karagöz oyunları ,gizli olarak bazı sanatçılar tarafından bilhassa yabancı misyona ve meraklı olan hatırı sayılır yabancılara oynatılırdı.

  • Osmanlı Dönemi’nde Karagöz oynatan sanatçılar ikiye ayrılırdı:
1- Saray Hayalileri:Saray ve konaklarda oynatan sanatçılar.Bunlar son derece iyi yetişmiş sanatçılardı.Tasvirlerini kendileri yapar,oyun yazarlardı.Diğer yandan musiki bilgileri geniş olan,iyi taklit yeteneğine sahip,el becerileride gelişmiş kişilerdi.Nazif Bey,Memduh Bey,Katip Salih,Serçe Mehmet,Arap Ömer vb.
2- Köşebaşı oyuncuları: Kahve çadır ve meydanlarda oynatan sanatçılar.Bunların içinde iyi yetişmiş sanatçılar olup,zamanla sanatını ilerletip yetişenler iyi yerlere gelmişlerdir.Ustalık çıraklık ilişkisi içinde sanatlarını icra ederlerdi.İleride Osmanlı da Karagöz teşkilatının inceliklerini anlatacağız.Bu hayaliler,kulaktan dolma birkaç oyun ezberlerler ve kapasiteleri yeterli olmadığından hepsi aynı seviyeye gelemezdi.
Hayali Saf Deri Metin ÖZLEN
e-mail : metinozlen@gmail.com
Kaynak: www.karagozhacivat.com
Tel: 0 216 372 54 20 Faks:0 216 372 54 03

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder